In het kielzog van de Corona crisis neemt de aandacht bij architecten, huisvestings- vastgoedadviseurs voor ‘Activity Based Working’ (ABW) in snel tempo toe. Nu tijd- en plaats ongebonden werken weer hoog op de agenda staat, kan de ontwerpbenadering die flexibel werken als uitgangspunt heeft, opnieuw rekenen op warme belangstelling. Nu ook vrijwel alle grote internationale vastgoedmakelaars het concept propageren kun je misschien wel spreken van een doorbraak.
Het ABW benadering die, inmiddels al weer 20 jaar geleden, ontwikkeld werd door Erik Veldhoen en zijn team, zorgde voor een kleine revolutie in de nogal behoudende wereld van huisvesting en vastgoed en heeft sindsdien nauwelijks aan betekenis ingeboet.
De ABW ontwerpbenadering brak radicaal met de traditionele top-down benadering van huisvestingsvraagstukken waarbij het ontwerp van een werkomgeving hoofdzakelijk werd gezien als een bouwtechnische uitdaging die zo efficiënt mogelijk moest worden uitgevoerd en waarvan de uitkomst geacht werd van marginale betekenis te zijn voor het functioneren van een organisatie.
Systemisch perspectief
De ABW benadering introduceerde een ‘systemisch’ perspectief waarbij het ontwerp van de fysieke werkomgeving niet los gezien kan worden van de communicatie en informatiehuishouding (de virtuele omgeving) en de sociale organisatie van het werk (sociale omgeving). De mate van congruentie tussen fysieke, virtuele en sociale omgeving bepaald hoe succesvol een ontwerp is. Dit perspectief verklaart ook waarom identieke fysieke ontwerpen in verschillende contexten verschillende resultaten opleveren.
De ABW ontwerpbenadering brak radicaal met de traditionele top-down benadering van huisvestingsvraagstukken waarbij het ontwerp van een werkomgeving hoofdzakelijk werd gezien als een bouwtechnische uitdaging die zo efficiënt mogelijk moest worden uitgevoerd en waarvan de uitkomst geacht werd van marginale betekenis te zijn voor het functioneren van een organisatie.
Ook de manier waarop een ABW werkomgeving ontwikkeld werd verschilde sterk van de traditionele aanpak. Om er een paar te noemen: voorafgaand aan het ontwerp bijvoorbeeld, wordt uitgebreid onderzoek gedaan naar activiteiten en opvattingen van medewerkers over de betekenis van de werkomgeving in het grotere geheel. Ambities worden geformuleerd in termen van ‘business objectives’ en medewerkers worden in alle fasen van het ontwerptraject betrokken.
The Secret Life of Buildings
En het resultaat van deze ontwerpbenadering mag gezien worden. Bijgevoegd een gedeelte uit de BBC documentaire ‘The Secret Life of Buildings’ die in 2011 werd uitgezonden. In de documentaire zien we architectuur historicus en BBC presentator Tom Dyckhoff, die van Erik Veldhoen (pionier en grondlegger van ABW) een de rondleiding krijgt door de Activity Based werkomgeving van Interpolis in Tilburg. Verzekeraar Interpolis was de eerste grote organisatie ter wereld die het Activity Based Working concept in 2003 succesvol invoerde. Aan de reactie van Dyckhoff, die zijn bewondering niet onder stoelen of banken steekt, kun je zien dat niet alleen de werkomgeving maar ook het idee dat je zelf bepaald waar en wanneer je werkt, veel indruk maakt.
Hybride werken
Minder bekend is dat Interpolis datzelfde jaar (2003) eveneens 800 thuiswerkplekken inrichtte zodat medewerkers niet alleen op kantoor maar ook extern, tijd- en plaatsonafhankelijk konden werken. Hybride Werken ‘avant la lettre’ zullen we maar zeggen.